Śmierć nigdy nie jest łatwym doświadczeniem. To źródło smutku i bólu zarówno dla najbliższej rodzinny, jak i krewnych lub dalszych znajomych zmarłego. Niemniej jednak niemal każda osoba musi zmierzyć się ze stratą bliskiego oraz z uczestnictwem w uroczystościach pogrzebowych. Aby wyrazić uczucia, także względem rodziny zmarłego, etykieta nakazuje podzielić się swoim smutkiem wyrażając kondolencje.
Jakie powinny być kondolencje?
Kondolencje to powszechny sposób na wyrażenie współczucia osobie, która właśnie straciła bliskiego. Ze względu na ból i rozpacz towarzyszącą śmierci umiejętne ich złożenie jest niezwykle ważne. Kondolencje powinny uwzględniać zasady etykiety oraz być bardzo taktowne.
Podczas składania kondolencji obowiązuje zasada – im mniej, tym więcej. Nie jest to czas na długie życzenia lub wspominanie zmarłego. Kondolencje powinny ograniczyć się do jednego, dwóch zdań, które wyrażą współczucie oraz dodadzą otuchy pogrążonej w żałobie osobie. Warto użyć popularnych sformułowań, dzięki którym łatwo uniknąć gafy i zbyt dużej wylewności.
Należą do nich takie wyrażenia, jak:
- wyrazy głębokiego żalu z powodu straty,
- proszę przyjąć wyrazy najgłębszego współczucia z powodu śmierci,
- proszę przyjąć moje najszczersze kondolencje,
- składam najszczersze wyrazy współczucia,
- oraz serdecznie współczuję straty.
Podczas formułowania kondolencji należy unikać rozpamiętywania powodu śmierci zmarłego, nachalnego pocieszania, a także składania życzeń szybkiego powrotu do codzienności. Sama obecność oraz lekki uścisk dłoni mają bowiem znacznie większą wartość dla pogrążonych w żałobie niż słowa, które mogą doprowadzić ich do łez w tak trudnej dla nich sytuacji.
Kiedy i w jaki sposób należy złożyć kondolencje?
Według zasad etykiety kondolencje należy składać osobiście zaraz po zakończeniu uroczystości pogrzebowej. Są jednak sytuacje, kiedy pojawienie się na ostatnim pożegnaniu zmarłego jest niemożliwe. W takich okolicznościach można pozwolić sobie na złożenie kondolencji drogą pocztową lub telefoniczną. Ważne, aby starać się nie wysyłać wyrazów współczucia za pomocą SMS lub poprzez e-mail. Świadczy to bowiem o braku szacunku. Przesyłając kondolencje pocztą, w postaci specjalnych kart warto wzbogacić je o krótki cytat lub podniosły wiersz, podkreślający smutek z powodu straty. Decydując się na połączenie telefoniczne, lepiej ograniczyć swoją wypowiedź do krótkich i typowych sformułowań, tak aby nie być źródłem dodatkowego smutku dla pogrążonych w żałobie osób. Warto również podkreślić, że czas składania kondolencji zależy od zażyłości z rodziną. W przypadku bliskiego pokrewieństwa lub przyjaźni, wyrazy współczucia należy złożyć od razu po otrzymaniu wiadomości o śmierci. Jeśli strata dotyczy dalszych znajomych lub współpracowników lepiej odczekać kilka dni przed wykonaniem telefonu lub wysłaniem karty kondolencyjnej. Część osób, zwłaszcza ta związana ze zmarłym stosunkami zawodowymi, decyduje się wyrazić swój żal i okazać współczucie publikując nekrolog w gazecie.
Pogrzeb to podniosła uroczystość, która pozwala pożegnać zmarłego i okazać mu należyty szacunek. Z tego względu składając kondolencje jego najbliższej rodzinie, należy kierować się taktem oraz empatią, tak aby wesprzeć ich w tych trudnych chwilach. Wyrazy współczucia powinno się składać po niemal każdym pogrzebie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której najbliżsi zmarłego nie chcą przyjąć kondolencji i poinformowali o tym w nekrologu lub klepsydrze. Wówczas należy uszanować ich wolę i okazać współczucie swoją obecnością, a nie formułowaniem bolesnych dla nich słów.